آینده پژوهی
آینده و اینکه قرار است چه اتفاقی در آن بیفتد مسأله همه ماست؛ همه ما، هم مردم عادی و هم دانشمندان و سیاستگذاران. اما به طور خاص آینده و پژوهش درباره آن توسط طیفی از پژوهشگران مورد توجه قرار می‌گیرد که با موضوع مطالعه قرار دادن آینده و آنچه قرار است سامان‌دهنده آن باشد به اتخاذ تصمیماتی هوشمندانه توسط سیاستگذاران و مردم عادی کمک می‌نمایند.
به این پژوهشگران آینده‌پژوه و به حوزه مطالعاتی آنان آینده پژوهی گفته می‌شود.در این طعم موضوع طعمی چشیدیم از آینده‌پژوهی و در سه جلسه یک ساعته خود را با این حوزه مطالعاتی آشنا کردیم.از منظر یک آینده‌پژوه ما نمی‌توانیم گذشته را تغییر دهیم، اما می‌توانیم با اتکا به مطالعات و رویکردی آینده‌پژوهانه هم در شکل‌گیری آینده نقشی فعال داشته باشیم و هم نسبت به آینده و وقایع آن حساس باشیم. اینجاست که آینده‌پژوهی و الهام گرفتن از روندهای آن می‌تواند فقط محدود به حوزه تخصصی سیاست‌گذاری نباشد و در هر شغل و کسب و کاری كارآمد ظاهر شود. میتوان یک قدم جلوتر رفت و فراگرفتن اصول کلی آینده‌پژوهی را بر هر شهروند جهان مدرن ضروری دانست.
این طعم موضوع با تدریس دکتر مصطفی تقوی، دانشیار دانشگاه صنعتی شریف و متخصص فلسفه و جامعه شناسی علم و فناوری برگزاری شده است، او که جزء آغازگران آینده‌پژوهی در فضای آکادمیک ایرانی محسوب می‌شود توانسته بر اساس دانشی که در زمینه روش‌شناسی علم و مطالعات فنّاوری آموخته، آینده‌پژوهی را با شیوه‌ای نوین نیز بازسازی کند.
در این سه جلسه، دکتر تقوی پاسخ به سرفصل‌ها و پرسش‌های زیر را مدنظر قرار داده است:
- کدام عوامل آینده را می‌سازند؟
- آیا آینده‌پژوهی صرفاً نوعی پژوهش است یا نوآوری هم در آن نقش ایفا می‌کند؟
- چگونه برای وضعیت فعلی، آینده‌ای جایگزین مشخص کنیم؟حاصل فعالیت آینده‌پژوهانه چیست؟
- آیا حاصل این پژوهش‌ها فقط متن‌های تجویزی است؟
- چگونه میتوان سیستم‌های پیش‌نگر طراحی کرد؟در آینده‌پژوهی به چه نوع پرسش‌هایی پاسخ داده می‌شود؟
- از میان جهات ممکن حرکت، کدام جهت را انتخاب کنیم؟چگونه محرک‌های آینده را پاسخ دهیم؟
- چگونه با وجود عدم قطعیت‌های مختلف، تصمیم بگیریم؟
- رقیب من به چه کنشی روی خواهد آورد؟چگونه از میان کارهای متعدد، اولویت‌ها را مشخص کنیم؟
تهیه این دوره به علاقمندان به آینده‌پژوهی، صاحبان کسب و کار و البته مردم عادی و دانشجویان پیشنهاد می‌شود.
