لودویگ ویتگنشتاین
در نگاه روزمره و متعارف امروز ما انگار کسی نمی‌تواند هم علاقه‌ای وافر به ریاضی داشته باشد و هم به فلسفه، هم به هنر و هم به زبان! گویی ما #هنر و فلسفه و ریاضیات و مقوله زبان را عوالم جدا از هم می‌پنداریم؛ اما از منظر یکی از فیلسوفان بزرگ قرن بیستم، این حوزه‌های دانش نه تنها به هم مرتبط‌اند بلکه با تکیه بر یکی از آنها، خاصه زبان، می‌توان فهمید مفاهیم در کی و کجا در ارتباط با یکدیگر قرار می‌گیرند. نام این فیلسوف لودویگ #ویتگنشتاین است و چشیدن طعمی از جهان فلسفی او موضوع این #طعم اندیشه بزرگان بوده است.
اهمیت ویتگنشتاین در یک کلام در پرداخت او به مسأله #زبان است! زبان چگونه کار میکند و چگونه تولید معنا میکند؟ زبان چگونه و کجا در تولید معنا موفق است و کجا ناکارآمد است؟! ویتگنشتاین معتقد بود معضلات فلسفی از طریق درک صحیح کیفیت کارکردهای بالفعل زبان مرتفع می‌شوند و وظیفه فلسفه نه تامل نظری صرف، بلکه «دیدن» است و بعد عمل! او در فلسفه اول "نظریه تصویری معنا" و در فلسفه دوم و با نقد نظریه اول خودش، "نظریه کارکردی معنا" را تأسیس کرد و بر اساس آن بنیاد تازه‌ای برای فلسفه‌ورزی پیش نهاد. کمتر فیلسوفی سراغ داریم که با #نقد خود جهان جدیدی را تأسیس کرده باشد.
آثار ویتگنشتاین گستره وسیعی از موضوعات را از زیبایی‌شناسی گرفته تا ریاضیات در بر می‌گیرد و هنوز هم برای فیلسوفان تحلیلی، منبع اندیشه و الهام است. در فلسفه زبان، در معرفت شناسی، در اخلاق و زیبایی‌شناسی در فلسفه ذهن و دیگر وجوه فلسفه معاصر، کم تر جایی است که برویم و در آن جا رد پایی از ویتگنشتاین نباشد. او در کنار فلسفه، شخصیت تأثیرگذار و با نفوذ و زندگی فوق العاده جالب توجهی هم داشت.
در این درسگفتار سه جلسه‌ای که توسط دکتر علی پور محمدی، دانش آموخته فلسفه تحلیلی از دانشگاه وین، تدریس شد در ابتدا به زندگی و زمانه ویتگنشتاین پرداختیم، سپس تفکر اول او در "رساله منطقی-فلسفی" و درنهایت تفکر واپسین او در "پژوهش‌های فلسفی" را بررسی کردیم.
این شما و سه جلسه چشیدن طعمی از ویتگنشتاین برای همه کسانی که مفهوم #فلسفه_تحلیلی را مدام شنیده‌اند و چیزی از آن نمی‌دانند، علاقمندان به آشنایی با ویتگنشتاین، فلسفه مدرن و البته همه کنجکاوان به مقوله زبان، کارکردها و به قول خود ویتگنشتاین، «بازی» هایش.
آیا پژوهش شما در علوم انسانی میتواند ویتگنشتاین را به خدمت بگیرد؟
